Mandalorianie
Z Biblioteki Ossus, polskiej encyklopedii ''Gwiezdnych wojen''.
Późne Godło Mandalorian zwane
Czaszką Mythosaura, najbardziej rozpoznawalny, po zbroi, symbol Mandalorian.
Mandalorianie lub Mando'ade (w Mando'a) to oparty na zasadach klanowych wielorasowy lud. Od idei walki jako sposobu pozyskiwania honoru do pomysłu zdobywania kredytów za nią, Mandalorianie przebyli długą drogę i wszystko wskazuje na to, że w formie różnych organizacji istnieli dłużej, niż Stara Republika.
Historia
| Ten fragment artykułu wymaga poszerzenia o: Rozszerzyć trochę wydarzenia, oraz uzupełnić puste punkty.. |
Epoka Dha Werda Verda
Mandalorianie wywodzą się z wymarłej przed powstaniem Republiki Galaktycznej szaroskórej rasy wojowników pochodzących z Coruscant, Taungów. Podczas wojny z Zhellami, która odbyła się jeszcze przed powstaniem Republiki, Taungowie walczyli o dominację na planecie. Gdy wybuch wulkanu pogrzebał główne miasto Zhellów i sprawił, że popiół unosił się w atmosferze planety przez dwa lata, Taungowie, którzy skorzystali z kataklizmu, by atakować wrogów, nazwali siebie Dha Werda Verda, czyli w Mando'a Wojownikami Cienia.
Kiedy Taungowie ostatecznie przegrali wojnę i zostali wygnani poza Coruscant, dotarli na Zewnętrzne Rubieże (nie wiadomo dokładnie, jak tego dokonali), gdzie osiedli na Roonie.
Epoka Mando
Po kilku tysiącleciach, Taungowie podbili odległą planetę, którą na cześć swego przywódcy, Mandalora Pierwszego, nazwali Mandalorą, a samych siebie poczęli nazywać Mandalorianami. Z czasem stworzyli bardzo ścisły kodeks honorowy, system wierzeń i zasad i w ten sposób narodziło się ukierunkowane militarnie społeczeństwo. Już wtedy wielu uważało ich za najlepszych wojowników w galaktyce, zarówno dzięki ich niezwykle skutecznym taktykom, jak i umiejętnościom i nowoczesnej technologii militarnej.
Epoka Mando'ade
Z czasem oryginalni Taungowie zaczęli wymierać, ale pozostawili po sobie spuściznę, która pozwoliła innym rasom, w tym ludziom, kontynuować ich tradycje. Mandalorianie zaczęli nosić skuteczne i wytrzymałe zbroje, których hełmy z wizjerami w kształcie litery T, wzorowane w pewnym stopniu na fizjonomii Taungów, stały się cechą charakterystyczną wojowników. Około 4000 BBY Mandalorianie rozpoczęli wyprawy wojenne, które nazywali Konkwistami, sami zaś zaczęli być określani mianem Konkwistadorów.
Wielka wojna Sithów
Po przegraniu przez Mandalora Nieposkromionego pojedynku z Ulikiem Qel-Dromą Mandalorianie wsparli wysiłki wojenne jego i Mrocznego Lorda Sithów, Exara Kuna. Zaatakowali między innymi Coruscant, a potem fortecę Iziz, jedyne miasto na Onderonie. Jednakże na tej planecie ówczesny ich dowódca, Mandalor Nieposkromiony, został pokonany, gdy znalazł się pomiędzy przybyłymi z odsieczą wojskami Republiki, a Jeźdźcami Bestii. Oznaczało to klęskę działań wojennych, ale nie całej organizacji. Dowództwo po Nieposkromionym przejął Mandalor Ostateczny, ostatni Taung, który przejął ów tytuł i prawdopodobnie jeden z ostatnich Taungów w ogóle.
Wojny mandaloriańskie i następstwa
Mandalorianie na Bazyliszkach.
Mandalorianie pod wodzą Mandalora Ostatecznego przekształcili się w
Neo-Konkwistadorów i zaczęli atakować pogranicza przestworzy należących do Starej Republiki, nigdy jednak nie przekraczając tych granic. Podbijali kolejne cywilizacje, pustoszyli kolejne
planety i stale rośli w siłę. Z czasem zebrali ilość zasobów i armię wystarczająco dużą, by dokonać ataku na samą Republikę, która do tej pory ignorowała ich, nieświadoma zagrożenia. Czoła stawiła im flota i armia Republiki, jednak był to w zasadzie jedynie zorganizowany odwrót. Niektórzy
Jedi, z
Revanem na czele, nie mogli dłużej patrzeć na te ataki i siedzieć bezczynnie. Zebrali armię i po wielu walkach pokonali Mandalorian, w tym Mandalora Ostatecznego, na
Malachorze V.
Mandaloriański Neo-Konkwistador.
Ci Mandalorianie, którzy przetrwali, zaczęli lekceważyć ważne dotąd kwestie honoru. Napadali na bezbronnych, wdawali się w walki, których nie mogli przegrać, a nawet posuwali się do ataków z ukrycia na wędrowców, zazwyczaj przy zastosowaniu
pasów maskujących. Miało to miejsce na przykład na
Kashyyyku.
Nie wszyscy Mandalorianie stali się jednak barbarzyńcami. Canderous z klanu Ordo zdawał sobie sprawę z tego, że godność Mandalorian zanika. Po ponownym spotkaniu z Revanem, gdy ten poszukiwał Gwiezdnej Kuźni, Canderous przemyślał parę spraw i, po pewnym czasie, przybrał tytuł Mandalora i zaczął poszukiwać prawdziwych, jeszcze nie zdeprawowanych, Mandalorian po całej galaktyce. Postanowił zjednoczyć klany i przywrócić ich dawną chwałę. Wybrał księżyc Dxun, od dawna powiązany z Mandalorianami, jako główną siedzibę odrodzonej organizacji wojowników. Canderousowi udało się zebrać kilkunastu dobrych wojowników i pod ich okiem szkolić kolejnych. Niedługo potem Mandalor przyłączył się do Wygnanej Jedi, która musiała dostać się na Onderon.
Wielka wojna galaktyczna
W roku 3681 BBY wybuchła wielka wojna galaktyczna pomiędzy Imperium Sithów, a Republiką i Jedi. Przez pierwszą dekadę przewaga znajdowała się po stronie Sithów, jednakże po bitwie o Bothawui, podczas której Republika odniosła miażdżące zwycięstwo, rozpoczął się okres tryumfu drugiej strony. Sfrustrowane Imperium zaczęło szukać nowych sojuszników. W roku 3671 BBY członkowie imperialnego wywiadu udali się na Geonosis, gdzie odbywały się igrzyska gladiatorów. Wybierając potencjalnych zwycięzców, stali się ich menadżerami i sponsorami pozbywając się konkurencji. Gdy w końcu jeden z faworytów został mistrzem, udający widzów imperialni okrzyknęli go nowym Mandalorem. Mężczyzna przyjął tytuł i przy wsparciu Imperium zjednoczył rozproszonych Mandalorian tworząc nową armię i przystępując do wojny jako sojusznik Sithów. W roku 3661 BBY flota Mandalorian stworzyła blokadę na jednej z najważniejszych tras nadprzestrzennych łączących Zewnętrzne Rubieże i Światy Środka - Rimmańskim Szlaku Handlowym. Republika została odcięta od dostaw towarów. Zapanowała zapaść gospodarcza, głód i demonstracje. Republika nie mogła skutecznie bronić się przed Imperium. W tej sytuacji Jedi zaatakowali blokadę, jednak zostali pokonani. Dopiero rok później mirialańska przemytniczka Hylo Visz, razem z innymi szmuglerami i przy pomocy floty Republiki, zniszczyła zaporę. Armia Mandalorian poniosła poważne straty i wycofała się z wojny. Jakiś czas później Mandalor został zabity przez jednego z wojowników, który przejął jego tytuł.
Nowe wojny Sithów
Siły Mandalorian w czasie nowych wojen Sithów.
W czasie nowych wojen Sithów Mandalorianie znaleźli się w ogniu walki między Jedi a Sithami. Wsparli Jedi, gdy ci chcieli pokonać przywódcę wyznawców Ciemnej Strony Mocy, zapewniając dywersyjny atak. Ówczesny Mandalor, Ung Kusp, także został zmuszony do walki w wojnie za pomocą podstępu.
Epoka Superkomandosów
Godło Mandalorian powstałe na cześć Jainga
Z upływem czasu Mandalorianie zaczęli przekształcać się w organizację najemniczą, poszukując zarobku w galaktyce. Niektórzy Mandalorianie zaczynali się upadlać, inni jednak wierni byli starym ideałom. Należał do nich między innymi Jaing.
Około 100 BBY łowca nagród Durge otrzymał kontrakt na zabicie ówczesnego Mandalora (osoba nieznana z nazwiska bądź przydomku). Łowca zdołał wykonać zadanie, ale ze strony Mandalorian spotkała go okrutna kara - był niemiłosiernie torturowany. Gdy w końcu zdołał zbiec, poprzysiągł zemstę na wszystkich Mandalorianach.
W międzyczasie kwestie klanowe odeszły na dalszy plan. Po kilkuset latach doprowadziło to do chaosu w ich szeregach i sprawiło, że Mandalorianie zapomnieli o starych wartościach. Staliby się kolejną zwykłą organizacją pozbawionych honoru najemników, gdyby kolejnym Mandalorem nie został Jaster Mereel.
Mandaloriańska wojna domowa i następstwa
Mereel stworzył zestaw reguł, nazwany Kodeksem Superkomandosów. Regulował on zasady postępowania Mandalorian, sprawiając, że honor ponownie stał się jedną z najważniejszych dla nich wartości. Stworzenie kodeksu jednak, wraz z faktem, że Mereel nie był rodowitym Mandalorianinem (przyłączył się do organizacji już jako dorosły), nakłoniło pobudliwego wojownika imieniem Vizsla do stworzenia separatystycznego odłamu Mandalorian, Straży Śmierci. Po krótkim czasie organizacja ta odłączyła się od Prawdziwych Mandalorian i za cel obrała sobie dwie kwestie: zniszczenie Mandalorian i powrót do korzeni, które Vizsla widział w działaniach Neo-Konkwistadorów. Rozpoczęła się mandaloriańska wojna domowa.
Na Concord Dawn Straż zdziesiątkowała siły Mereela, lecz najlepsi z Mandalorian przetrwali, chroniąc się na polach należących do klanu Fett. Vizsla zabił całą rodzinę poza małym Jango, który przyłączył się do Mandalorian. Straż Śmierci usiłowała zgładzić Mandalorian, ale ci uciekli, a w zasadzce, którą później zgotowali, zginęli wszyscy członkowie Straży poza Vizslą. Lata później Vizsla odwdzięczył im się dzięki pułapce na planecie Korda IV. Wezwanych Mandalorian zdziesiątkowały siły o znacznej potędze. Zginął także, zdradzony dodatkowo przez swego towarzysza Montrossa, Jaster Mereel. Vizsla nie był do końca usatysfakcjonowany, więc stworzył nowy spisek - za pomocą gubernatora planety Galidraan sprowadził na planetę Mandalorian. Ci pokonali przeciwników, ale sami zostali później zaatakowani - Jango wpadł bezpośrednio na Vizslę, jego towarzysze zostali otoczeni przez Jedi. Za namową Vizsli bowiem gubernator wezwał Jedi twierdząc, że Mandalorianie mordują cywili. Doszło do bitwy, w której zginęli niemal wszyscy Mandalorianie (przeżył Jango, Silas i kilku wojowników, którzy zostali później Cuy'val Dar). Kilka lat później, na orbicie Korelii Jango wywarł zemstę na Watasze: w pojedynkę zaatakował i zniszczył ich okręt flagowy. Na powierzchni planety zaś zabił Vizslę.
Gdy Jango został zatrudniony przez człowieka zwanego Tyranus do projektu stworzenia Armii klonów i wziął wraz z Cuy'val Dar udział w ich programie szkoleniowym na Kamino, stworzył na dobrą sprawę nowych Mandalorian - armię żołnierzy-klonów. Dało to już wykurowanemu Durge'owi powód do zapału - łowca wyszedł z założenia, że każdy klon to Mandalorianin, więc postanowił przyłączyć się do Separatystów, by zabijać żołnierzy Republiki. Gdy na Geonosis zginął Jango, a Cuy'val Dar pozostawali na Kamino, na dobrą sprawę właściwi Mandalorianie, jako armia najemników, przestali istnieć.
Epoka Protektorów
Jeden z klonów, Alpha-02 zwany Sparem został źle uwarunkowany i w jego umyśle zrodziła się koncepcja odbudowy Mandalorian.
Wojny klonów
Pod wodzą Spara na Mandalore narodziła się nowa frakcja: Mandaloriańscy Protektorzy. Wojownicy ci zasadniczo pełnili dwie funkcje: obrona Mandalore jako siły policyjne oraz najemna walka. Gdy wybuchły wojny klonów, oddziały Protektorów przyłączyły się do Separatystów.
Czasy Imperium i Nowej Republiki
Gdy Palaptine proklamował Imperium a Separatyści zostali rozgromieni, Mandalorianie odłączyli się od nich. Po Sparze dowództwo objął Fenn Shysha. Za jego przywództwem Mandalorianie walczyli w bitwie o Mindor.
Wojna z Yuuzhan Vongami
23 lat po bitwie o Yavin Mandalorem został Boba Fett i pod jego sztandarem Mandalorianie walczyli podczas wojny z Yuuzhann Vongami. Brali udział w Bitwach o:
Kultura
Religia
Religia Mandalorian odzwierciedlała wartości ważne dla nich samych. Podobnie jak kultura, religia zmieniała się przez lata, ale zachowała swoje podstawy. W czasach starożytnych Mandalorianie byli bardzo religijni, czcili wojnę, a swoje mity traktowali dosłownie, jak gdyby były one faktami, które naprawdę się wydarzyły. Jednakże rozczarowanie wojnami i podbojami zmieniło ich postrzeganie mitów, co spowodowało, że postrzegali je bardziej jak przypowieści, mające znaczenie filozoficzne. W mitach mandaloriańskich pojawia się bóg lenistwa, Arasuum (może mieć pewien związek etymologiczny z mandaloriańskim słowem darasuum - na wieki). Walczy on z bogiem-niszczycielem Kad Ha'rangirem. Symbolizowało to walkę postępu ze stagnacją i konserwatyzmem. Każdy Mandalorianin, który umierał, przyłączał się do armii, która czekała w zaświatach. Chronili oni i czuwali nad swoimi zmarłymi rodzinami, które mieszkały z nimi w spokojnych, szczęśliwych domach. Były to miejsca, gdzie Mandalorianin mógł odpocząć na zawsze. Późniejsze pokolenia odeszły od wiary w niebo, kładąc nacisk na ideę "mando". Była ona opisywana jako kombinacja zbiorowego stanu bycia, istotą bycia Mandalorianinem oraz "zbiorowej duszy". Aby być częścią "mando", należy poznać i zrozumieć swoją kulturę i żyć zgodnie z ideałami Mandalorian. W przeciwnym wypadku można stać się "dar'manda" - kimś, kto nie będzie miał własnej duszy i nie będzie mógł żyć w zaświatach. Stan "dar'manda" był gorszy od śmierci. Nacisk kładziony na kulturę pomagał zachować mandaloriańską tożsamość nawet kiedy Mandalorianie rozrzuceni byli po całej galaktyce.
Słowa tradycyjnej Mandaloriańskiej umowy zawieranej podczas ceremonii ślubnej:
- Mhi solus tome
- Mhi solus dar 'tome
- Mhi me 'dinui an
- Mhi bajuri verde[1]
Tłumaczenie:
- Razem stanowimy jedność.
- Osobno stanowimy jedność.
- Podzielimy się wszystkim.
- Wychowamy wojowników.[1]
Społeczeństwo
Mandalorianie wykazują zdumiewającą beztroską w sprawie biologicznego pochodzenia. Ich definicja potomka czy rodzica wynika bardziej ze związku niż z urodzenia. Na porządku dziennym są adopcje, a żołnierze często uznają osierocone podczas wojny dzieci za swoich synów albo córki, jeżeli sieroty zaimponują im zadziornością i wytrwałością. Mandalorianie tolerują chyba także niewierność małżeńską, do jakiej często dochodzi podczas długiej rozłąki, jeżeli tylko mogą wychowywać zrodzone z nieprawego łoża dzieci. Własną tożsamość definiują wyłącznie na podstawie cywilizacji i zachowania. Takie postępowanie jest zgodne z kluczowymi zasadami ich społeczności, do których zalicza się lojalność i silną świadomość własnej tożsamości, a także nacisk na sprawność fizyczną i dyscyplinę. Dzięki umiłowaniu tych przymiotów do ich społeczności przyłączają się niektóre etniczne grupy, a zwłaszcza Świt Zgody, przez co wzmacniają wspólny zestaw genów, jaki Mandalorianie zawdzięczają dużemu urozmaiceniu populacji. Szczególnie dominującą cechą dziedziczną jest opiekuńczy instynkt rodzicielski. Przez przypadek Mandalorianie spłodzili populację kultywujących więzy rodzinne wojowników i, wchłaniając podobnie ukształtowane jednostki oraz grupy, cały czas ją wzmacniają.
- "Mandalorianie: Tożsamość i jej wpływ na genom" - wydane przez Galaktyczny Instytut Antropologii[1]
Język
Język Mandalorian, Mando'a, to w pełni autonomiczna forma komunikacji, przeznaczona głównie do rozmów. Mandalorianie praktycznie nigdy nie porozumiewali się komunikatami tekstowymi, chyba, że w zapisach w dziennikach.
Zasady
Wyposażenie
Zbroja
Zbroja wojownika mandaloriańskiego zwykle, była poskładana z części zbroi poległych towarzyszy lub członków klanu, miało to za zadanie unieśmiertelnić pamięć o poległych braciach. Mandaloriańskie pancerze zwykle były wykuwane z mandaloriańskiego metalu beskara.
Jeden z wariantów zbroi mandaloriańskiej z czasów poprzedzających powstanie Imperium
|
Mandalor z czasów wielkiej wojny galaktycznej w stroju gladiatora
|
